Major Solomon Le Thuro Biaruah

Thuro: Mi tampi nih na min kan theih lengmang nain na rian set hi kan fian ciah deuh lomi a lo. Nangmah kong siseh na rian kong siseh hngalh kan duh ngai ko?
Major Solomon: Chin National Army (CNA) ah Vice Chief of Staff rian ka tlai i atu lio te ah Chief of Staff (acting) in ka um. Ka min cu Solomon Thangding asi. Ka pa cu Captain Mang Hei asi i ka nu cu Pi Ngun Fam asi. Unau Pa (6) lak ah a pa (4) nak ka si. Ka pule hi Hriphi khua chuak an si i kei tu cu ka pa hi kawl ralkap arak si caah kawl ah an ka hrin. 1978 in Halkha ah ka tthang i 1988 ram buai lio ah Chin National Front (CNF) ah ka rak lut. Ka nupi hi Mara peng Sabawngte khua Pi Michho (Tluangzathang nu) asi i fapa pakhat le fanu pakhat te kan ngeih hna.

Thuro: CNA le CNF aa dannak zong hi a fianglomi kan tam ko rua, na kan fianh khawh ahcun kan ilawm ko hnga?
Major Solomon: CNF le CNA hi mi cheukhat nih aa dannak an kan hal tawn ve. A tawinak in von chim ahcun CNF cu dohthlennak a tuahmi patti pakhat asi i CNA cu CNF a policy a tlamtlin khawhnak caah a ttuantu asi. CNF cu patti asi caah CNF nih aa timhmi a pomtu le a duhtu ram chung ram leng um Chin miphun le mi dang aho paoh luh khawh asi. CNA cu ralkap asi caah ralkap training lak a herh i Special in hmun dang dang ah rian pekmi hna dah ti lo cu uniform he hriamtlaih in ram tang ah um a herh. Theih a herh ngaimi cu CNF vialte hi CNA an si lo i CNA vialte zong CNF an si lo. CNA zong nih patti luh a duh ahcun a sawk ve a herh.

Thuro: CNA kong hi peh rih ko usilaw, zeitindah rian nan ikhinh ning le nan itthen ning asi. Kawl ralkap phun in maw Phu nan itthen asiloah phun dang in dah?
Major Solomon: Chief of Staff tel in ralkap bawi (Military Officers) vialte hi CNF Central Committee nih reng (rank) le rian a khinh hna i Sen ngei cin le ralkap hna hi War Office nih rank le rian pek an si. A phu kan itthennak le kan ihruainak tu cu Kachin Independence Army (KIA) le British Army style cherhchan in kan mah miphun le ralkap he aa tlak ning nih kan thenmi asi.

Thuro: Ralkap reng (Rank) min pawl hi tah Kawl holh maw nan hman ve ko asilo ah Chin holh dah nan hman?
Major Solomon: CNF nih officially tein hman ding an timi holh hi Mirang (English) le Kawl (Burmese) hi asi caah Mirang le Chin holh in kan ttialmi ca pawl ah mirang rank auh ning hi kan hman i Kawl ca i kan ttialmi ca pawl ah Kawl rank auh ning hi kan hman. CNA ralkap chung kan i-auhnak ahcun mirang rank auh ning hi kan hman ko. Chin holh kan hmanmi kan timi hi patti ihruainak phunghram nih Chin holh pawl hi mah le umnak hmunhma hoih in a herh ning in hman khawh asi a ti caah cu bantuk caan i kan hman tikah kan rank hi mirang rank auh ning in kan hman ka ti duhnak asi. Chin holh zongin min rak ser bal asi i cucu a tanglei bang hin asi;

Chin Mirang Kawl

Tongmangham Colonel Bohmugyi

Tongmangbawi Lieutenant Colonel 2 nd Bohmukyi

Tongmangno Major Bohmu

Bawiham Captain Bokyi

Bawi Lieutenant Bo

Bawino 2 nd Lieutenant 2 nd Bo

Runbawi Sergeant Major 2 Ayakhanbo

Runbawino Sergeant Major 1 2 nd ayakhanbo
Runham Sergeant Tat kyatkyi

Run Corporal Tat kyat

Runno Lance Corporal 2 nd Tatkyat

Thuro: CNA i an rian bik le Ralkap hna i nifatin nawn in an tuah bikmi?
Major Solomon: CNA hi War Office (WO) nih fialmi paohpaoh kha nifatin an ttuan ko. Ralkap cu hriam a tlaimi kan si i ral he aa naih tein kan um caah Suimilam 24 chung rian kan ngei ti asi ko. Atu lio te kan ikhinhmi rian cu People Power 21 (PP 21) kan ti i ram chung ah Operation tuah le Law and order a um khawhnak ding caah izuam kha asi.

Thuro: Rallei thiamnak hi tah nanmah tein maw nan ichimh asiloah midang sin ah dah nan cawn?
Major Solomon: CNA kan thokka ah Kachin KIA sin ah ralthiamnak hi kan cawn i kan ram kan phanh tik ahcun kanmah tein kan ichim. Nihin tiang ah Basic military training hi avoi 17 tiang kan tuah cang. Cun adang tlangcungmi hriamtlai pawl sin zong ah rallei thiamnak Cipher, Mine, Officer training tbk - kan cawn ve.

Thuro: Miphun dang ralkap hna he rianttuan ttinak le pehtlaihnak nan ngei maw?
Major Solomon: Kan ngei. Tahchunhnak ah tlangcungmi hriamtlai cheukhat pawl he Military alliance kan ngei. Cu alliance pawl cu Pa (7) kan si. Cun adang kawl hriamtlai bu asimi 88 chuak ABSDF pawl he zong kan ttuan tti.

Thuro: Atu lio ah CNA caah zeidah a biapi bik, a herh bik?
Major Solomon: Hriamnam ttha le Mipi thazaang kan herh bik.

Thuro: Malaysia ah voi 2 an tlawng cang tiah thawng kan theih. Miphun rian kong ah Malay ummi kan miphun hoi hna na hmuh hna ning na kan chim kho hngamaw?
Major Solomon: Miphun rian timi hi Malay ummi kan miphun a tamdeuh nih an theih lo ka ti ahcun ka palh sual hnga maw? Asinain kan mipi he biatak tein biaruahnak kan ngeih tikah miphun dawtnak, ram dawtnak le miphun rian ah ttuan duhnak lungthin tampi an ngei hrimhrim timi ka hmuh ko. Nihin kan Chin miphun mifim, mithiam le dohthlennak a khelmi kan upale nih fak deuh in hma an lak ahcun Malay kan Chin mipi nih ram le miphun caah ttuan duhnak le ipek duhnak an ngei chinchin lai tiah ka zumh ko.

Thuro: Zei nih dah miphun dawtnak hi an ngeihter? Midang nih tah zeitindah miphun dawtnak lungput hi kan ngeih khawh deuh lai?
Major Solomon: A tawinak in ka chim ahcun kei hi Kawl ah a tthangmi ka si i kawl pawl nih Chin paoh tiin ka miphun sinak an kan serhsat piakmi hrimhrim ka thinlung ah a caam peng. Chin pawl hi zeihmanh an si lo tiin a niam deuh in an kan hmuhmi le an kan zohtemhmi hrimhrim ka celh lo. Chin ram chung khuate cu tam ngai ka phan cang i Kawl ralkap nih an serhsat hna ning le kan sifak kan retheimi, Ram leng kaphak nak chun te ih kan miphun mikut tang ah an temhinmi, an sifak an retheih ning, thinphang thlalau in an um ning, mihmai an khah lo ning ka hmuh tik hrimhrim ahhin ka lung a fak khun i miphun zaangfahnak le ram dawtnak hi a ka ngeihter chinchin.

Kan miphun hi zahpi lo ding le miphun pakhat kan si i hawi tuahmi kan tuah khawh ko timi miphun ngan lungput hi ngei cio usilaw ti hi ka duh. Abik in kawl miphun pawl tuahmi cu kan tuah khawh dih ve ti hi thei hna usih.

Thuro: Ram chung Ram leng Chin miphun na kan cah duhmi?
Major Solomon: Miphun dang hmai ah isi hna hlah usih. Zei rian kan ttuan paoh ah kan Chin ram caah timi hi kemh chih hna usilaw, Peng le tlang timi thleidannak lungput hi ngei hna hlah usih. Nihin CNF nih dohthlennak rian a kalpi cuahmahmi hi a tlam a tlin khawh nakhnga Chin lungput in ittanpi cio hna usilaw kan itinhmi cu kan hmuh hrimhrim lai.

Thuro: Kan ilawm hringhran.
Major Solomon: Ka lawm.