Nihin cu thawhtthan ni a si a sunglawi tukmi ni misual mi hna kan caah thihnak in thawhtthannak ni sunglawi a si caah kan Bawipa Jesuh Khrih thihnak le thawhtthannak kong rel theih kan duh cio lai dah.A Tang hi Sunday April 04, 2010 ah Rev.C Duh Kam nih thawngtha a chimmi Biaknak-Hmurka ah an tarmi a si Pathian biacu a thing/a hlun tuk cang a can a dih cang ti a um lo caah kan nun nih a herhmi le mah le khua caan ning tein theihkhawh le i nunpi hi zumtu hna kan rian a si caah hi thawngttha hi ka sia nan herh ve caah ka van tar tthannak a si.Na rel hlan deuh ah Jesuh Thawhtthannak Kong Video toi te hi rak zoh ta te. Thawhtthan Ni (April.4,2010)
Bible relnak: John 19:28-30
A tu cu zeizong vialte a tling dih cang ti kha Jesuh nih cun a hngalh i Ca Thiang nih a rak chim mi tlinternak caah khan "Ka ti a hal," tiah a ti. Cu ka ahcun mitsur zuthor an chiahnak umpu pakhat a um i zu thor chungah cun puanchia kha an vun hnim i feipar ah an ttemh i Jesuh an hun tuh. Jesuh nih mitsur zu thor cu a van dawp i, "Aa liim cang," tiah a ti. Cun a lu a khun i a thi.
Vailam Tahnak (Crucifixion)
Vailam tahnak hi mi that lainawng misual taktak pawl thahnak ah an hman mi a si. Hi bantuk in mithahnak hi Rom miphun nih an hmang lo. Izipt mi, Babylon mi, Phoenicians le Nichuah lei minung nih kum zabu tampi chung hi an hman. Rom cozah nih Palestine ram a uk tikah hi bantuk thahnak hi an hman peh rih. Nain, sal le misual chiava tak pawl thahnak ah an hman. Rom mi thahnak ah an hmang lo. Vailam cungah an thlai i an thah mi hna hi tihal le fahnak an tuar khawh ti lo hnu ah ni hnih thum hnu ah an tit awn. Fahnak an tuar i an celh ti lo hnu ah duhsah tein thi hna seh tiin hremnak le thahnak ah an hmanmi dantatnak a si.
Hi bantuk in, kan Bawipa Jesuh Khrih cu misual chiava tuk hna an thah bantuk in Vailam cungah an thlai i an thah ve. Vailamtah cu a chia hru tuk. A muisam zong hi zoh huam ding a si lo. Nain, Jesuh Khrih nih a muisam a thlen. Vailamtah nak cu Khrih ruangah kan khamhnak a si. Cu caah Khrihfami nih vailamtah cu kan uar. Biakinn lawng si lo in, inn zong ah thlai le ttang zong ah i benh kan duhnak a si.
Vailamtah Hmun:
Khrih an thahnak hmun cu Kalvary a si. Golgotha (Luruh Hmun) ti zong ah an ti. Jerusalem hau leng ah a si. Hi ka hmun ah misual mi cu mipi nih serhsiatnak tuar bu in an thah tawn hna. Hi ka hmun ah kalnak lam cu ngaihchiatnak lam (the way of sorrow, Via Dolorosa) an ti. Misual mi hna an thahnak hmun a si caah ning a tti kho taktak mi hmun a si. Hi ka hmun ah hin misual mi cu an vailam tung kha an put ter hna i an kalpi tawn hna. Jesuh Khrih le misual pahnih hna zong kha an vailamtah tung cu an put ter hna i mipi nih zomhtaih thlanglamhnak tuar pah in an kalpi hna. Jesuh Khrih nih an tlaih i an thah ding cu aa hngalh cia caah ni hnih chung cu awlokchawng in a um. Zan zong ah it kho lo in chungsivang in a um. A tha a zawr ngai manh. A vailamtah tung cu a pu kho lo. An tuk an velh chih. Nain, a vailamtah tung cu a pu kho lo. Cu caah, Africa ram Cyrene in Simon ti mi pa kha biakinn ah zingka thlacam ding in a rat lio ah an tlaih i a vailamtah tung cu an put ter.
Vailam cung ah an thlai:
Jesuh Khrih cu zing suimilam pakua ah mifir pahnih hna karlak ah vailam cungah an thlai. Misual nang le kei sualnak kha phur in harnak fak bik a tuar. Mi nih an nihsawh. "Judah siangpahrang na si ahcun i khamh kun ngat," an ti. A sir ah an thlaimi misual pakhat nih Jesuh cu a nihsawh ve i, "Messiah na si kun lo maw? Nangmah cu i khamh law, kannih zong kan khamh ve ngat," a ti. A dang pakhat nih khan a mawhchiat, "Pathian na ttih lo maw? . . . Kannih caah biakhiahnak an tuahmi cu a hmanmi a si. Kan tuahmi ruangah kan hmuh awk a si mi kha kan hmuh. Sihmanhsehlaw anih hi cu tthatlonak zeihmanh a tuah lo," tiah a ti. Cun, Jesuh cu a thawh i , "Jesuh, Siangpahrang inn na rat tikah ka philh te hlah," tiah a ti. Cun Jesuh nih cun, "Mah hihi kan chimh; nihin ah Paradis ah keimah sin ah na um lai," tiah a ti (Luka 23:39-43).
Suimilam pathum a rauh hnu chun suimilam hleihnih tluk ah ni cu a mui i vawlei cu suimilam pathum chung muihnak nih a khuh. Mipi cu an khuaruah a har. An lau. Pathian tthawnnak a si hrimhrim lai an ti. Cu lio ah biakinn puanzar cu cheu hnih ah aa cheu. Mikip caah vancung innka cu a ong cang tinak a si. Pathian sin ah mi zeipaoh kan kal kho cang tinak a si. Jesuh cu aw thangpi in a au i "Ka Pa, na kut chungah ka thlarau kha ka chiah," tiah a ti. Cu a chim dih in a thi.
Misual dang cu an thihnak ding ah ni hnih maw, ni thum maw, an rau tawn. Zeitindah Jesuh Khrih hi tuantuk ah zing suimilam pakua in zanlei suimilam pathum chungah a thih hnga" an ti. A lung a rawk (broken) heart ruang ah maw, a thi kalnak a rawk caah a si lai tiah an ti. A luan cia kum zabu pakhat reng lo hrawng ah Dr. Strauss nih cun, "A phurhmi a liam cia, a tu le hmailei vawlei sualnak pi nih a thinlung a hrawh. A phurhmi vawlei sualnak nih a thah e" a rak ti. Nihin tiang an cohlan mi a si.
Bia dang in kan chim ahcun, "Nangmah le keimah sualnak nih Khrih chan a tawiter" kan ti lai. Kan sualnak in khamhnak rian kha tuante ah a liim khawh. Johan 19:30 nih cun Jesuh nih vailam cung ah "Aa liim cang" tiah a ti hnu ah a lu a khun i a thi tiin a ttial. "Aa liim cang" tiah a timi cu a man cu tling tein ka pek cang tinak a si. Kan khamhnak caah Khrih nih vailam ah a nunnak cu tling te in a pek. Kannih cu a nunnak in a kan cawk.
Khrih a thotthan:
Nithumnak ah Khrih cu thihnak in a tho tthan. A nung tthan. A thawhtthan lo ahcun Khrih cu thihnak nih a tei hnga. Sehtan nih a tei hnga. Nain, Khrih cu thawhtthannak in teinak a hmu. A thawhtthannak nih kannih zong a kan thawhpi ve. Zumtu hna cu Khrih thihnak le thawhtthannak ruangah teinak kan hmu ve.
Khrih a nung tthan lai ti hi a zultu hmanh nih an rak zum kho lo. Vailam cungah Pathian Fapa a sinak tthawnnak cu a langh rua lai an rak ti. Vailam cung ah zapi hmuh in a thih ko tikah an lung a dong. A dih cang ko rua an ti. Nain, nithumnak ah a tho tthan. Khuachia tuahnak in a damhmi Mary Makdalin sin ah thlan ah a lang. Mary Makdalin kha "Minu, zeicadah na ttah len ko? Ahodah nan kawl? tiah a hal. Mary Makdalin nih cun dum cawngtu ah a ruah. Khrih kha thlan ah a um ti lo caah, na chiahnak ka chim law tiah a hal. Jesuh nih cun, a min tein "Mary" tiah a van ti. Mary nih "saya" tiah a ti. Khrih kha a tlai peng. Khrih nih cun 'ka tlai peng hlah, ka Pa sin ah ka kal rih lo" tiah a ti.
Pumpak cio nih ruah ding ah:
Mary Makdalin cu khuavang nih an tuahnak in Khrih nih a dam ter. Khrih kha a dawt. A zul. Vailamtah pawng te ah dir in Khrih cu a zoh. Khrih a temtuarnak vialte kha a hmutu a si. Khrih nih a philh lo. A thawhtthan tikah a sin ah a lang. Nain, Mary nih a hngal lo. Khrih nih a min te in a kawh. Nihin ah kan ruah ding ah ka duh mi cu: Khrih nih Mary cu a min tein a kawh bantuk in, kannih zong hi kan hngalh lo lio ah Khrih nih kan min tein a kan ko ve hnga maw? Kawh ve awktlak kan si hnga maw? Mary Makdalin cu Khrih nih a dam ter. Kannih zong Khrih thawng in kan dam. Kan nung. Amah a zumtu kan si. Kan hngalh lo lio caan zong ah kan min tein a kan kawh ve ko ti hi kan theih a herh ngai.
Cu ti cun, Khrih cu keimah caah teinak he a tho tthan. A nung ti hi kan hngalh khawh lai. Cu tin cun, Khrih cu kan lung chungah a nung. Alfred H. Ackley nih cun, " A nung, A nung, Khrih Jesuh a nung ko, Kan i chok tti, bia kan i ruah, Ka umnak kip ah khan, A nung, A nung, Khamhnak kha pek awk ah, Ka hngalhnak na ka hal ahcun, Ka lung chungah a nung'" tiah a ti. Khrih hi kan thinlung chungah a nung ko ti kan hngalh ahcun a nuam. Ka sin ah a um peng tiin kan tem tikah kan hna a ngam. Kan i chok tti i bia kan i ruah tiin kan tem tikah kan li a leng kho lo. Vawlei hi a tho tthan mi Khrih tthawnnak in kan tei khawh. Vawlei hi nuam tein kan hman khawh. Thlarau thanuamnak a um. Zumtu si a nuamhnak tem khawh a si.
Pathian nih thluachuahnak in kan pe cio ko seh.
