2011 CND Kan Tuah Ve

63nak Chin National Day cu Laimi umnak Ram chung Ram leng ah tuah cio a si bantukin Chicago erea um Laimi hna zong nih kan mah le si khawh chung in tlamtling le nuam ngai in kan rak tuah ve.Chicago cu US Khualipi 3nak a si caah Chicago ah Chin Baptist Church tiah Khrifabu pakhat kan um i member 170 hrawng kan si.Chicago erea ah hin Khrihfafu 4 an um rih hna i Member hi 150 -200 hrawng an si cio ve hna.Cu hna kan dihlak fonh in Chin National Day cu Sat,Feb19. 2011 ah khan sunglawi ngai in kan rak hmang hna.Atang ah hin Video le hmanthlak tlawmpal ka rak tar.

Lai Thuam

Matu Thuam

Sarlam Chicago Um Senthang Pawl

Cawnglaizawnh Chicago Um Lai Mino Pawl

Kawi Dua Hna Pahnih Biaruahnak

Kawi Dua Hna Pahnih Biaruahnak

Paceu: Ka kawi, Kawlram President cu aho nih a ttuan lai anti hme cu? Than Shwe nih a peh lai ti hna a rak thang bantuk zeitin a si?

Ans : Aw. Than Shwe nih a ttuan tthan men lai an ti nain Kawlram President cu Thein Sein nih a ttuan lai an ti tthan ko hi teh.

Paceu: Cozah thar an si cang lai ve si kaw, Kawlram cu tthat lei a panh cang lai tinak a si cu?

Ans: Nemmam cu Tlangcungmi caah ttihnung a si men lai. An phunghram hrimhrim ttih bak a nung. Kan biaknak le kan nunphung, kan holh kan ca vialte hloh dih an timh ko hi teh.

Paceu: Tutan Kawlram cozah thar hi zei party dah an si ne?

Ans : USDP party an si. Kawlholh in cun Cianh-khain-zi kan ti lai cu. Laiholh cun Sahrang cozah kan ti ah a khencem ko rua.

Paceu: Aaa!! Ka kawi, ziah sahrang cozah ti cu zeitin?

Ans: Mah duhnak lawng in ram a hruaimi cozah. Ram mipi caah zeihmanh a ruat lomi cozah cu sahrang he an i dannak an um loh ka hei ti ko. An Pathian bantuk a simi Phungki hmanh a thatmi cu sahrangnak in pei an sual deuh cu. Ruat ve ca.

Paceu: Than Shwe hi thi seh law khoika lam dah a panh hnga?

Ans : Kawl biaknak zumhning le pomning ahcun mi pakhat an thih tik ah, mittha, miding an i ahcun minung ttha ah an kir tthan tiah zumhnak an ngei. Mitthalo, misual an si ahcun saram ah an kir tthan tiah an ti rih. Cucaah cun Than Shwe hi cu thi seh law Kawl biaknak zumhning bak in cun minung ahcun kir tthan dawh a si loh hih. Cenghngia a hrang takmi ah kir te dawh a si. Amah Than Shwe lila zong nih thih lai cu a ttih dom ko lai tiah ka ruah. A sual cu vawlei hmun zakip ah zamh a si cang ko hih.

Paceu: Kawlram cozah thar na hmuhning tlawm tein vun ka chim tuah law ka duh ko ee? Suu Kyi hi teh zei a lawh a thawngpang a dai ngaimi a lo?

Ans : Aw . November 7, 2010 ni thimnak ah Than Shwe le Maung Aye cu an i tel kho lo. Zeiruangah a si ti cu chim awk a har ngai. Tu zong hi Than Shwe le Maung Aye hi an lungchung cun i rem pah lo dawh an si. Cozah thar an dirh hnu in a cang khomi cu Than Shew nih hin President thar Thein Sein hi a duhduh a mawngh la ii, Ralbawi chung lila ah buaibainak a chuak te kho men ti hi zumh a um ngai. Tulio zongah thawngpang a lengpah mi cu Than Shwe phu le Maung Aye phu ti phun an um ti hna theih a si. Anmah ralkap chungah anmah le anmah buai hna seh law a tthacem men lai dah.

Suu Kyi zong ralkap cozah nih ralrinnak an pek hoi cang hi teh. Ralbawi pawl an mit a kem nawn ahcun inn-hren thong an thlak tthan te men lai.

Paceu: Pakhat tein vun in hal rih ko ning a donghnak ah. Kawlram chungum kum 18 a tlingmi paoh ralkap tlaak dih ding an timi hi teh a hmaan takmi a si hnga maw? Hi ralkap an phunghram hi an zulh tak ko ahcun Kawlram ah zeidah a cang hnga?

Ans: Pa a simi kum 18 in kum 45 karlak, nu kum 18 in kum 35 karlak a simi paoh nih raltuk training cu kai dih ding an ti ko i, Chin ramkulh zongah min cazin an laal cuahmah lio a si. Ralkap luh dih ding ti hi cu a si kho deuh lai loh. Aruang cu zeitin thlahlawh an pek cawk hna lai. Lairam i ralkap nih an tuah tawnmi (raltuk training [pi-tu-sit] phun kha si dawh a si. Raltuk training dih hnu ah kum 2 cu ralkap rianttuan ding ti hna a um. Hiti ning i an tuah taktak ahcun Kawlram mi ralzaam kan karh lai, thongtla an karh rih lai.

Source::

YCCF-International@yahoogroups.com
salaipahmun@googlemail.com

Kum Tlingmi Paoh Ralkap Tlaak Dih Ding

Ralkap cozah nih nawl an chuahmi, ‘Kawlram a ummi kumtling (pa a si ahcun kum 18-45, nu a si ahcun kum 18-35 kar) paohpaoh nih raltuk thiam dih ding le cawn dih ding tiah acozah nih thawng a thanh. Zeitik, zei caan in dah raltuk cawn le ralkap tlak a si lai cu aa fiang rih lo.
February 7, 2011 ni thawk in Kalaymyo hrambunh ralkap lei lemsoitu nih nawl an chuahmi bantuk in min cazin an lak hna tiah thawng kan theih. “Kalaymyo Taungphila sang le Tahan sang chung ummi min cazin cu laak a si cang.
Tuthla February dih lei hrawng ah Paletwa peng Lete khuami pahnih zong an umnak an khua ah ralkap lut dingin hramhram in an tlaih hna i an kalpi cang hna tiah thawng theih a si. Cubantuk thiam in Falam peng Tihbual hrambunh ralkap pawl zong nih khua chungah min cazin an lak dih cang tiah khuami pakhat nih a chim.
Ch: Khonumthung News.



Source:: yccf-international@yahoogroups.com
Hakha Youth Fellowship

Surkhua le Bungzung Kar Motor Lam An Cawh

Surkhua le Bungzung karlak Motor lam an cawh liopi a si. Hi lam hi 2004 in cawh hram an rak domh cang. 2011 March 27 hlan ah dih khawh nan i zuam lai tiah acozah nih an ti hna. Tlamtling tein an cawh khawh dih a si ahcun Surkhua in Bungzung cu meng 40 lawng a si lai. Surkhua le Hakha hi meng 54, Hakha in Bungzung hi meng 65 hrawng a si. Surkhua in Bungzung karlak motor lam a pem cia mi hi meng 32 a si cang. A tangmi meng 8 hi pe nga lam in minung thazaang bak in an chunh lio a si. Acozah nih biatak tein tlangtlak pi hna sehlaw tuanpi ah dih ding an si cang. Khuate lei kan ti cu, mah riahcaw i funh bu he mah thazaang in lam cawh a si tik ah an mawh bak lo. Acozah Nah-tah-lah nih Ks. 3800000 an bawmh hna nain Theng ca i diesel ah hman dih a si. Mah bawmhmi tangka in zapi nih fangkhat hmanh an ei lo. Nah-tah-lah thiamthiam nih facang tun 100 a bawmh than hna i Senthang A-B dihlak an i phaw i zingzan nikhat lamcawhnak ah an chuan i a dih ko. Atu lam an cawh ciami Surkhua in meng 4 chung cu kum 2008 lio ah rak chunh cangmi a si i, atu ahcun cycle hmanh a kal kho ti lo, theng nih a vun chunh than a hau. Bungzung in meng 22 tiang hi cu motor a kal kho ti thawng kan theih. Minung thazaang in cun cawh khawh le pemh khawh dawh an si nain, an chunh ciami Theng nih a remh piak than hna lo ahcun hi lam hi a pem kho ding asi lo tiah Surkhua Oah-ka-htah Pu Van Ceu sin in thawng kan theih.

Ch: hyf thawnghlat






Ref:: yccf-international@yahoogroups.com


Hakha Youth Fellowship
Chuahning : zarhhnih voikhat
A man : thlaruk caah Ks. 1000
Cheif Editor: Van Dawt Hu, (Ph. 95-070- 21771)
carsonluruh.hu@gmail.com
Editor : Salai Holy Tawk Tling Thang
salaiholy@gmail.com
Emial : hyfcazual2010@gmail.com

"US Um Mi Hna Ca-ah Thawngtha"

Pathian dawtnak le lam hruainak thawng in Vawlei cung van ram an timi US ah kan phan hna.Kan phan hlan le kan phak hnu thil aa dangmi tampi a um lai tiah ka ruah i kan i ruah ning a si cio men lai lo dah.Ka bia sau sual lai caah US cu hmai lei kum saupi tiang khua kan saknak ding a si cang caah kan khuasak tintuk nak kong kau ah biatak deuh le lungsau ngai in khua kan ruah cio cu a hau i kan um nak khua le State cio kan zoh tik ah cheukhat cu kan lung a si deuh lo mi tam pah dawh kan si.US ah cun rian lei zong zoh a hau i kan umnak pawngkam thil si ning le Sianginn/Sizung tbk hna zong zoh chih a hau fon hnga.

Careltu hna caah share kan duh bikmi hna cu US ah cun kan mah nih Phaisa kan ngeih theng lo zong ah Credit in Inn le Car hna zong cawk khawh a si ko.Mah bel kan nih Malaysia in a rak ra mi hna kan caah cun kan Credit in tuan ah Inn le Car cawk hi zaran caah cun kan Credit a ttha rih men lai lo.IL State Wheaton khua ah in Laimi Khrifabu bu 2 an um i a minung in cu 200-300 hrawng an um men lai.Wheaton khua ah hin Agency a ngan tak2 mi World Relief a thawng taktak mi Agency an si cu ka ah cun Liami pa hnih staff an tuan ve.World Relief nih hin cheukhat a harsa deuhmi chungkhar hna Laimi pawl Car 10 hrawng an thenh cang hna cu lengah an zungah hin Khrihfa lo mi cu nan la ti hna lai lo tiah Khuami le Khrihfabu lei nih an ti hna caah Khrihfa mi lawng Wheaton khua ah hin an lak cang hna.Wheaton hi an mah mirang hrim Khrihfa mi lawng te an si zumtu hmun hma si tiah an chim.

Wheaton i mirum pawl le Khrihfabu hna nih Refugee caah Community Bank an tuah piak hna http://www.cbwge.com/news.htm Link ah hin mirang ca a rel kho mi caah tlamtling tein rel khawh a si.Mah Bank nih an tuahpiak mi hna cu Chungkhar a si mi hna nih $ 4000.00 tiang Phaisa chiah in $ 8000.00 an chuahpiak hna i mah cu Car a si lo ah Inn cawknak ah an hman.Single nih $ 2000.00 a chiah lai i $ 4000.00 an chuah piak ve lai mah Bank Account tuahmi hi pa khat khat ruang ah na duh tthan lo ah cun na duh tik caan paoh ah na Phaisa chuahpiak tthan khawh a si.Mah IDA Program in hin Laimi Inn a caw mi Inn 10 leng an um cang.Hakha/Thantlang hi a zei lei paoh ah a hnu ah kan um i Inn a caw mi hna hi Tidim/ Falam an tam.Mah Program in hin Laimi Car tthattha an ni cawk cio hna.A duhmi le interest mi nan caah thil ttha a si hnga maw? tiah ka van thlahnak a si.Phundang ruah lo in a relzia tu nan rak thiam cionak lai kan nawl fon hna.

A duhmi caah Read More

Laimi Phunpi Ni Thawhkehnak Kong

Laimiphunpi Ni ti in kan ttial capar dawh le fiangngaiin ngai iZDallas in Pu Liankiphnin Siakhel ni nanvunchuah tthan ilawmh a umtuk hringhran. Hicapar chungbia cu Chin National Day a doctrine hrim asi ko. Hi ka kan ttial mining hi Chin National Day kantuahhnawh chanmi ah zulding aruah ning a dikbik asi ning kan tialmi Chinmi nunning hrim nih alanghter mi hi zapi hmuh khawh mi hrim asi ko.

Computer kan remkaa te a tthat dih hlan ah rianrang bia in vun hman mi asi ruang ah typo mistakes tete a um. Cu ruang ah rel awk ahar nakka zon pawl ah a hring in aa ttialmi ning hin rakrel tthan cio awk a toi ta hi kan vun thlah tthan. Acung Attachment zong ah kan vun thil chih rih .Dam te in. Lnk

==============================

Laimi Phunpi ni

By Pu Lian Uk

Laimi phunpi ni cu Lairam nih Kawlmi ram le adang ram pawl he Mirangkut in Independence kan lak tti kum 1948 Februaryni 20 ah Lairam kaakip ai awh tu cio mipi tonnak nganpi (Conference) Falam khua ah an rak tuah. Cu ni ah Chinmiphun/Laimiphun pipu chan in bawichung nih ramuknak nawl ro in ichanh nakphung (Aristocracy) in mipi thimmi hruaitu hna uknak democracy phung lei ah Chinram uknakphung thlen ding ram uk bawichung pawl hna tla te in an ser khawh. Cu Ni cu ni sung lawi ngaiti in “Laimi phunpi Ni/(Chin National Day”) ti in min an peek I, February ni 20 ni fate Laimi phunpi Ni tiah kumtin conglawmh ding zungkhar ni ah an rak ser ve mi Ni asi.

CND thawh keh ning a chanbia tawite

Lairam hi pipu chan in mah le khua le khuatlang cio I-uknak kha bawichung nih roco in ichanh mi uknak in an rak tleih peng hna. Mirang holh in aristocracy uknakphung ti khawh mi asi. Mirangnih Chinmi pipu uknakphung kha aniam tuk in an rak hmuh hna ruanglong ah Chinram bawiuknakphung cu feudalism an rak ti ttheu khi asi .

Cu uknak phung in Chinram i-uk lio lingcing ah Mirang nih India ram le Kawlram an uk ciami ram hnihkarlak i-hlanh nak caah Chinram uktu bawi hna kha Chinramchung in lamsial naknawl peek ding anrak hal hna. Lairam uktu bawi Pu Con Bik te hna le bawidang nih lam sial naknawl an rakpe duh hna lo.

Cu ruangbik ah Mirang nih Chinram/Lairam an vun chimm. Laimi nih Mirang cu andir onh an doh ve hna. Mirang nih le Laimi kha fawite in an tei kho ti hna lo.

Cucaah Chin ramuktu bawi pawl kha nanmah le nan uktawn ningte in nan i uk tthan ko lai I, Mirang cu Ramukbawi hna cung in uktu an si ti hngalh nak ah ngunkhuai long nan peek lai timi bia nan hna atlak ah cun raldeih remnak kan tuah lai ti in Chinram uktubawi pawl kha bia an rak peek hna. Mirang peek mi bia cu Chin ram uktu bawi vialte an hna atla.

Cu caah Mirang le Chinram Uktu bawi pawl ralremdeihnak akhua kipn in an raktuah. Cu ral rem hnatlaknak bia cu Mirang nih Chin Hills Regulation 1896(Latlang uknak upadi 1896) tiah an ttial. Cu upadi ning in Chinram a uk lio mi bawichung nih peh te in hlan an uk tawnning te in Chinram cu Mirang kut toi ah ro ah I chanh in an uk tthan ve.

Chin ram cu Kawlmi ram, Kachinram, Shanram le adang Karenram, Kaya ram timi mi phun ram he kanramciote ah I-uknak zeimaw zat cio a ummi komh mi rambupi uknakphung(Federal) in Kawlram bupi (Union of Burma-Pyihtaung su Myanmar Naingan) ti min in I Uk cio awk Panglong ah aramcio ai awhtu uktu vialte nih Kawlmiram tel in 1947 February ni12 ni ah min an thut .Cu caah 1948 ah independence kan hung hmu tti dih hna.

Cu tik ah Independence hnu in Chinram uknakphung hi roco in bawi chung nih ichanh mi uknak phung Chinramuknak upadi 1896 kha maw kanpeh rih lai maw, mipi thimmi hruaitu nih ukmi democracy uknakphung ah maw kan thlen lai timi kong kha iceih ding arak si. Cukong ceih ding hrim ah Chinram kaa kip aiawh tu vialte Paletwa peng ramuk bawichung zong tel dih in tonnak ngan pi (Conference) kha Falamn khua 1948 February ni 20 ni ah cankarlakchung Chinram uknak atlaichungtu Chin Afairs Councuil nih an tuah.

Cu conference ahcun cunglei kanttialcang bantuk in ramuk bawitampi aa telmi zong nih ram uknak nawl bawichung nih ro in ichanh mi uknak phung hi chanhnu adon mi asi cangcaah mipi thimmi hruaitu hna nih ramuknak phung asimi democracy phung ah thlen ding an hna a tla ve. Cu caah bawichunghnatlaknak telh hrim in mitam deuh hnatlaknak in Chinramcu mipi thim mi hruaitu nih uknak democracy phung ah thlen ding hnatlak nak 1948 Februaryni 20 ni ah bia an rak khiah.

Hi bawichung nih ro-in ichanh mi uknakphung in mipi thimmi hruaitu hna nih ramuknak tleih ding timi cu Bawichung paw lhnatla te asi ning tette alangh khawh ning:- Ramuk bawipawl hi conference ah tampi ankaive I hi thlenak tuahding ramukbawi pawl hna tla te asi mi hi zei nih dah avun langhter rih kanti ah cun Ramukbawi vialte kha an uk mi hna zatlang mi an michia (Subjects) sin in kum ngachung maw kumhra chungmaw an hmuh ding khuachiah rawlrel le ngunkhuai caah a hlum in cozah nih pawnnak tangka anrakpeek dih hna.

Tahchunhnak ah Zahau le Hualngo khuatlang ukbawi Pu Thang Tin Lian(Pu Za Hre Lian apa) zong nih a uk mi hna zatlang michia(Subjects) sin in kumngachung maw kumhrachung maw an hmuh ding khuachiah rawlrel le ngun khuai zat he aa tluk kho ding an peekmi hna pawnnak (compensation) tangka cu Pu ThangTin Lian fapa pakhat asive mi Pu Ttial Dum nih apa ai-awh in arak chuah ti theihnak a um.Asilo ahcun asilo ning a ttialmi an hung umkho ko.

Pu Thang Tin Lian ukbawi hna chung bantuk in Tedim le Ton zaang peng hna Uk bawi Pu Pum Za Mang ai-awh zong in a roco tu nih cu pawnnaktangka cu an lak ve ti intheih a si. An uknak akau mi ukbawi veve an si caah an hmuh mi pawnnak tangka hi atlawm hrim lo ti asi.

Hipawnnaktangka ukbawi hna nih an lakmi cu roco in chanh mi uknakphung in mipithim mi hruaitu nih uknak democaracyphung lei lthlen nak kha ukbawi vialte nih kan hna atla ko ti an langh ter nak hrim cu asi.

Cu hnu ah Mipithim mihruaitu nih Chinram uknaktleih ding Falam Conference biachahnak cu an hna tlak caah Pu ThangTin Lian fapa pakhat asive mi Pu Za Hre Lian cu MP ah aa cuh I Falam mipi zatlang nih an rakthim I Chinram le Chinmikong ceih tu chin rammipi thimmi MP Chin Affairs Council 14 hnatlate in Minister of Chin Affairs Ministry ah an thim mi nih hi uknakphung thlennakruang ah Chinram bawi le zatlang michia(subjects) kar lak ah I ralnak le I entau nak hna hnawhnak zei hmanh bawichung nih siseh zatlang michia nih siseh an rak tuah lo i tluangte in an kap hnih hnatla lungtla veve in thlennak an tuah ti afiannak ngai asi fawn.

Chinram a uktu mirang Governor kha Chinram le Chinmiphun kong ruahnak petu Counsellor ah rak chiah mi Pu Vum Ko Hau hi Thuklai Bawifapa arak si. Mipi thim mi Chin Affairs Council thim hlan deuh ah can karlak ca dirh chung mi Chin Asffairs council ah hin Haka south can karlak MP mi anhmuh hlanah Pu Vum Ko Hau cu Hak peng Mp pakhat in arak tleih chung .

Culio ah thimhlanchung cankar lak Chin Affairs council hruaitu Chin Affairs Minister thimnak ah Bawi lei ttang Pu Vum Ko Hau le zatlang lei ttang Vom Tu mawng pa hnih mee an rak icuh. Cu lio ah hin Haka peng Ukbawi vialte nih an ai aiawh in an thimmi asi ruang ah Panglong minthu mi Pu Kio Mang hi Haka ukbawi in Haka peng MP asi. Cu ruang ah 1947 Kawlrambupi uknak phunghram a ttialtu hna ram bupiphung hram a ttialmi ramhruaitu chungah arak itelve.

Cu lio ah bawilei ttang mi Vum Ko Hau mee peek deuh lo in zatlang chialei ttang Vom Tu Mawng tu mee ka rak peek deuh ti in achung bia Pu Kio Mang nih arak ka chimh bal. Cu pin ah, Falam conference ah mipi thimmi hruaitu nih uknak tleiding ti bia an chah hnu cun ram-ukbawi siruang in MP ka si hi sullam angei ti lo ti in Pu Kio Mang cu amahte in MP asi nak in achuak . Midik ngai asi ning fak awktlak hrim asi. Cuhnu ah mipithimmi hruaitu nih uknak tleih ding lei a ttangve mi tthiam Phaipha uk bawi fapa asive mi Pu Lian Tthum cu amah Pu Kio Mang zaka MP ah arak luh ning Pu Lian Tthum nih arakka chimhbal ve.

Pu Vum Ko Hau cu Pu Vomtu Maung he mipithimnak tuahhlan can karlak chung Chin minister rian ah thimnak arak icuh micu cu Mipinih thimnak tuah hlan can karlak chung Haka thlang lei MP asi nak arak tleih chung lio can a raksi ve. Pu Vomtu Mawng he minister ding mee an I cuh mi mee asungh hnu in zeihmanh hnahnawh nak biatamnak tuah ti lo, daite in in Embassodor rian nganpi ah arak I tthial in theih asi. Haka thlanglei MP ah cun Pu Sang Ning tu a hunglut tthan in theih asi. Angaite ah cun pengdangcu kan theihna lo na in Haka MP tthing hna vialte hi hlanchan ruahnak in kan ttialhna ah cun Bawichung hrinthlak ti aa ruatmi longte anrak si. Pu Ralhmung Nguntual bawichung, Pu Hrang Mang amah hrim hi TT.Farawn Cenhrang ukbawi, Pu Ro Thang Hlawnching bawi, Pu Hrang Nawl apa lei ah Zathang hrihhruai bawi, anu lei in Hripi bawihrin thlak, Pu MangTling Cinzah bawi, Paw Khuaming Tingsi bawi chung ti ban tuk in an si dih ko hna. Asina in roco in Bawichungnih ichanh mi uknakphung nakcun mipi thimmi hruaitu hna nih uknakphung cu an I-thim deuh dih ko cuta!!.

Bawichung nih roco in ichanh mi uknakphung aristocracy in mipi nih thimmi hruaitu hna nih uknakphung Democracy lei athar in thlennak kong ah ram-ukbawi he ukmi zatlang michia lei he lungrual le lungtla te in an pawm tti dih mi a cung lei kan ttial bantuk in asi diam ko cang.Atu lio Chin National Day conglomh nak zungkhar ni kong ah bia ne athawh ter tthan duh mi nih a tu ah bawichung nih roco in uknak ichanh mi aristocracy phung cu hman tthan ding hi an mah bia-ne aphawk duh mi mi zeihmanh zong nih an duh kho ding uknakphung zong asi ti lo. Hnatla te in an khiahcio cang mibia asi ruang ah hi kong biatam awk zeihmanh a umti lo mi asi.Cu thilsi ninghrim cu democracy phungcu asi.

Cu Falam conference bia-khiah mi cherh chan in Chinram uk tu hna bawichung zaka ah a khua le akhuatlang tete in uktu khuabawi le an council le Khuatlang uktu Chairman le an khuatlang Council kha mipi nih thim mi uknak in Chin Special Division Act 1948 ti mi kha Kawlram bupi Parliamnent nih Chin Affairs Council hna tlaknak he upadi an ttial ttthan

Cucaah Chinram uknak tthing Chin Hills Regulation 1896 kha hmang ti lo in , Chin Special Division Act 1948 upadi kha Independence hnu Parliamentary democracy in Kawlrambupi uk liochanchung 1948 in 1962hnutlawmpal tiang hrawng cu khuatlang uknak phung cun Chinram chung uk dih arak si. Ralkap uk chanhnu ah cawiliamter mi bia pawl ceih tik ah Chin Special Division Act cu hmanrih asi. Sualkeibia zong ah Chin Special Act 1948 chungning zulh khawh mi zulh ahung si. Asi na in khuatlang uknak Chairman le an council thimphung kha Kawlral kap cozah nih an zul ti lo i ralkapbawi nih an duh mi hna paoh kha khuabawi rian an peek hna.

Cu February ni 20 Chin National Day ti min in kawh ding bia a khiaktu hna cu mipi thimmi hruaitu um hlanchung Lairam uknak atlai le ahruai chung tu hna Lairam le Laimi kong a ceih khangtu Laimi Council pawl (Chin Affairis Council –Chin-ye-ya Council) an si.

Cu Chin Affairs Council mipi nih thimhlanchung ah Chin affairs council rian arak tlaichung tu hmasa bik Chin ram le Chinmikong a khang tu hna“Chin yeya council - Chin Affairs Council hruaitu hmasa hna ah Pu Vomtu Mawng (Minister of Chin Affairs Ministry), Pu MangTtung Nung Parliamentary Secretary of Chin Affairs Ministry, le Pu Lian Tthum (Chairman or speaker) of Chin Affairs Council an rak si. Mipi nih thimnak an tuah hnu ah cu Chin Affairs council cu Chinram mipinih thimmi Union MP 14 an raksi.

February ni 20 ni kha “Chin Amyotha neh/ Chin National day /Laimiphunpi” ni ti in min an peek I Chinram chung ah zungkhar ni holiday ah hman khawh ding cu Kawlrambupi cozah nih hnatlakpi mi ni zong asi.

Zeicah dah February ni 20 thingmang ni hi Chinmipi kaakip aiawh tu mipi tonnak ngan pi conference ni ahcun an rsak tuah:-. Pu Vomtu Mawng nih hin 1937 hlan hrawng hin “Chin amyotha ngingua -ye Party- Chin Unity Party” ti mi hi arak tuah thawk ni he siseh, cuhnuah Magwe ram tthen uktu Mirang Mangki a ttuan mi Kanpetlet ah uknak rian in khual avuntlawn lio ah Pu VomTuMawng hruainak in Mirang uknak kanduh ti lo vakir ko ti in Kanpetlet ah doh an rak au hnawh. Cu tik ah Magwe Mangki pa cu Kawl khua Saw khua ah an rak zam ter. Cu an rak zam ter ni le Chin Unity Party an rak dirh ni hna tonhchunh khawh dih mi ni Feruary 20 ni cu Falam conference tuah dingni thingmang ah an rak khiah mi aruang cu arak si.

Hi Magwe Mangki Kanpetlet I doh an rak au hnawh nak kong hi Kawlram mipi nih an icawn dih cio suallai ti phan ah tadinca zong ah ttial lo ding le mizeihmanh nih hi kong mipi sin nan chim nan thanh lai lo timi hi Kawlramuktu Mirang cozahnih khap mi bia arak si..

Asina in U Aung San nih Danuphiu khua ramkhelkong mipi sin bia achim lio ah hikong a phuan ti asi. Cu caah U Aung San cu tleihding asi i ramdang ah arak zam kha asi ti asi, Ramdang azamnak ah hoikom 30 hna timi “yebaw tung ceih” a va dirh I Kawlram dothlenak athawknak ti arak si.

Curuang ah Kawlholh ah cun “Bamah ttaw-hlan-ye a sah Chintaung kah” tihi chim ttheu mi bia arak si in Ne Win chan Kwlcarel tangthum hrawng cauk ah ttial balmi arak um .

Falam khua mipi tonnak conference ni cu February ni 20 ah amah Pu Vomtu Mawng Chin Affairs Minister asi lio ve asi caah Chin Affairs Council zapi hna tlaknak in khiah mi cu arak si.

Zeicah dah February ni 20 Chin National Day ti min thing mang an peek: Kawlmiram le adangram pawlhe komh in rambupi dirh tti ding Panglong hna tlaknak in Independenvce ram vun si tik ah Chin ram cu Mirang uk chan hlan bantuk in amah ramte in aa uk mi ram asi ti lo. Miphun dangram he rambupi chungah ram kulh palkhat long in vun itel ding asi .Cu tik ah Chinmiphun nak milu tam deuh le ahung cho deuh mi miphundangramkulh nun phung le holh te hna nih Chin miphun holh le nunphung kha duhsah tete in a vun chilh khawhnak lam a um ti kha cu chan lio Chinram hruai tu Pu Vomtu Mawng le aho hna nih siseh an hnu in a vun changtu hna Chinram hruaitu hna nih siseh an rak hmuh chung khawh.

Cu caah Falam ah tuah mi Conference February ni 20 cu Chinram kaa kip Chinmiphun ai-awh tu le ram uk bawi hna lung rual te iton tti mi bantuk hi Chin miphun chanbia ah hmasa bik lungrualnak hmuh ni zong as; Chin miphun khuasak tti nak kaakip ah rak hman rak zulh bal lo mi mipi thimmi hruaitu hna nih Chinram kha democracy phung in vun ukding bia khiah tti dih khawh cu Chinmi phun chanbia ah a um ballo mi a thar in a um mi democracy khuadei hmasat bik ni hrim zong asi.

Cu caah techin-fapar tiang in hi chan lio pipu hna hmun khat ah an lung aa rualmi bantuk lungrualnakpeh peng ding hngalh tthannak ni caah siseh law hi ni ruang ah Chinmi miphun vialte kan miphun ah aa khat mi kan simi lung rualnak um zung zal te seh tizong an rak ser hnawkchanmi ruahnak arak si.

Cun hini ah hin Chin miphun nunphunng thilri zeizong hmusak langhter nak tuahkhawhnak nican le Chinmi ca-holh tthanchoternak caah tuah mi ni si khawh nak le , hi lomnak ni can ah Kan miphun nunphung hla le lam zong langhter in lomhnak tuah nakcaah hi ni ah lamding sakding practice an tuah le an cawn mi nih kan miphun nunphung hman zungzal le lenh zungzal nak tha akan peetu asi lai ti hna kha an rak hmuh le anrakruahmi asi

Hini kanconglomh ding nuamhnak ni ah Chinmiphun hrin thlak te-fa hna nih hi ni an zawh le hi ni nuamhnak an hmuh mi in Chinmi miphun hrinthlak kan si ti I hngalh thiam nak le Chinmi miphun tleihchannak dawtnak ttanpi ding ruahnak le sianlonak thinlung ngakchia nih an tthan pi khawhnak hnga an thinlung asersiam tu hna nizong ah siseh tihi biapi ngai in an ruah mi asi.

Cu caah hi February ni 20 cu Chin National Day Chinmi miphun tlau ti lo hmunh zungzalding ah lam a kanhruaimi ni ah an rak sermi ni hrim cu asi.

Cu chanlio democracy thimnak in ihruaiding bia anrak chahnak thawng in atuchan ah pumsa lei khuasaknakchung I-hruai nak ah siseh, biaknak lei I hruai nak:tahchunh nak ah:Minobu hruaitu thimnak, nubu thimnak, Krifa upa thimnak, ti bantuk tiang in Chin miphun kankhua saknak he tthentthiasm lo mi in mipi thimnak tuahmi democracy phung cu hmanlo awk ttha lo in kan vun hman cang. Cu tik ah Chinmiphun le democrscy phung ticu adangdang in akal thiam lo mi pakhat in kan vunruah le kanvun i-ngeih cang ti afianter ngaicang.

Cu ti Chinmikhuasaknak le democracy thimnakphung tthen thiam lo in kan vun ngeih mi nih Chinmi miphun khuasaknak nunning chung hrim zong ah democracy thimnak hmanlo tthalo in avun chuah ve mi nih February ni 20 kha Chinmiphunpi Ni ti min an rak peekmi hi an rakthiam khawh ning a dik tukmi asi,

Hikazon reltik ah “In the beginning was the word, and the word was with God, and the` word was God-A hram thawk ah bia aum; bia cu Pathian he a um I, bia cu Pathian asi” timi Bible cacaang Johan 1:1 bantuk khinrel awk ttha asi

Hi ni ah kanbiak micio sinkip ah Chinmi phun le Chinram le hi ChinmiphunNi a hmunh zungzalnak ding Chinmiphundih um nak in thla kan cam hrim ni zong asi .Damte in, Lnk

Lai Phunpi Ni Cawnglawmhnak

Kum zabu 21nk kan luh lai ah, vawleipi cu a thin a rak phang tuk. Number 1999 in tuahmi kompeuter vialte nih number 2000 hi an tlaih khawh lo sual ahcun an thirnung (seh) vialte an dir dih sual lai ti an rak phang. Biaknak lei in 2000 cu caandonghnak ah a ruatmi zong tampi an um. Nain, Pathian khuakhanning cu aa dang. 2000 chung kan luh tikah Chin miphun kan caah ruah bal lo mi thil a cang. A tthangchomi ramdang ah Pathian nih thawng tampi a kan phanhter. An rumnak a kan co ter ve. Cu rumnak hna cu Lairam ah khua a sa mi nu le pa le chungkhat le khrihfabu hna nih an tem khawh ve. Lairam inn le lo hna zong rang cur in an um ve cang. Pathian nih kan miphun lam a kan hruaining hi khuaruahhar ngai a si.

Nihin Chin National Day 2011 cu kum dang he aa lo lo. Lawmh cio kan duh. 2000 pin lei ah kumhrabu pakhat kan lonh hnu ah kumhrabu pahnihnak aa thoknak kum a si. Kumhrabu pahnihnak chungah Pathian nih kan miphun hi lawmhnak, dawtnak le remdaihnak thluachuah he lam kan hruai ko seh!

Ram le miphun caah rianttuan hi zumtu hna kan rian a si ve. Bible nih a kan cawnpiak. Kan miphun caah Pathian sin ah thlacam usih. Ramdang kan um lio ah Lai ngaknu le tlangval hna nih Lairam ah nanmah ngai in a ttap tawnmi nan nu le cu philh hna hlah u. Sunghno kan nu le hi khuazing thinlung pu in hnuk thlum a kan dinhtu an si. Bia dang in, Lairam sertu an si. Nu le pa dawt hi Lairam dawt a si. Lairam in a kan ngaitu nu awthlam ka theih mi hi Mother's Day 2009 caah ka rak ttial bal. Lai Phunpi Ni ah miphun hringsortu kan nu le kong cu rel tlak a si ve ko rua tiah a tang ah ka van langhter.

Lairam Hringtu nu upatnak (May 7, 2009)

Hringtu Nu le Ni kan phan tthan cang. Mitthlam ah tleicia kan nu le mui an cuang tthan. Lenglio nu le hna mui aa dawh khun. An thisen in hrinsormi fanu le fapa hna mit ah vawlei cung nu vialte lakah aa dawhbik nu ti dih an si. Kan nu le cio kha mitthlam ah van cuan ter hna usih.

Kan nu le nih thla kua chung a kan pawi. Lairam ahcun naupawi ruangah an i din kho hlei lo. Lo ah a kankalpi. Fing le hawr kuang kip an zawh. Thing an hlam. An phur. Facang vuitun an phur. Lo an kan thlawhpi. Thingkung cung ah kai herh can a um. An pawpi he lamcho an kai. An hni kha an paw nih a cawi. Ngalrek langh hmanh a siang lo mi kan nu le cu an tanpor cung tiang hrim in an hni aa hlim. An i veng peng. Retheih baak ah ningzak nawn in an um. Zing zan a chuak. Fa dawt ruah ah tuan te ah a tho. Fa le caah rawl a chuan. Lo ram ttuan ah a kal tthan. Thlan he inn ah a rak tlung tawn. Ram kal lio ah fa le caah thingkung kip a ngia. Theipi kung hram a bih. Theipi senduk tete a hmuh hna. "Maw, khuazing! Cu tak cu! Aw, pate caah, nute caah, cu ka thin, a ti. A thinlung cu a sertu Pathian sinah lawmhnak he a phan. Theipi cu pakhat hnu pakhat in a van lawh. A chem pah. Thianghlim tein a tuah hnu ah a hni hliah in a fun. Tlun lai aa ngaih tuk. A thilritpi cu a zang huap. Fa le dawtnak ruang ah.

Ku-tlertlur tiah thing ngalh thawng a thang. Fa le nih ka nu, an ti. Inkaa in fa le an chuak. Van zoh ah a thlan hripi he, a sam zong choi viar in, hmaikhah lo awk dengmang in. A hmai a panh tuk tthiam. Fa le nih khuhlu tal akan phurh hnga maw an ti. Sei an zoh ah zei an hmu lo. Thachia ngai an lo. A hni hliah in a fun i a paang ah a pawi mi theipi cu a van chuah. Fa le cu merh zimziam in. Nubik cu aa lawm tuk. Nun chung vanram ciamman. Mawtor he ramttha um he dang hlah. Lawmhnak cu thinlung in tah a si. Rumnak le ngeihchiah in tah a si lo. Lairam sunghnokan nu le lawmhnak cu a sangbik a si zungzal ko.

Nihin sunghno kan nu le hna lennak Lairam cu a tthing chin lengmang cang. Thing le ram a car cang. Thingphurh ah meng tam kal a hau. Theipi kung zong an tlai kho ti lo. Khuhlu hmanh nih ciam an ser cang. Hringtu nu le fahniang rual lawmhnak cu a tlau cang hnga maw? Hringtu nu hna cu an li a leeng. An dawtmi fa le hna nih mithmuh lo rili ral ram ah an pehtaak cang hna. Nu le thinlung cu Lairam lawng ah a leeng kho ti lo. Fa dawt le umnak mithmuh bal lo ram kha an ngai. Zing zan a chuak, lungleen le lileennak lawngte an si cang. Tintling cungah a co val he hmanh me rem thiam kho ti lo. Ka caah lei cung nun hi! a ti cang.

Lo ram ttuan ah kal a hau. Thing le ram nih hnawl mi ko hi a lo cang. Thing le ram cu a caah duh a nung kho ti lo. An car. An phawng dih cang. Lairam dawhtertu par ttha hna an ziam dih. Hring dildel Lairam ti mi kha phawng tululpi ah a can hnik cang caah. Ruah khawh mi dang a ngei lo. Cu ngai Lairam leen le ttuan har cu ti lawng kha a thinlung ah a khat. Pasal santlaih lo ah a phawt deng mang. An mawh lo, an mawh lo. Lairam duhnunnak a tlau cuahmah cang caah.

Hringtu sunghno nu le hna lennak Lairam cu Kanaan ram ah kan ser lai kan ti lo maw kha! ***Tho usih law sa usih. Hringtu nu hna lawmhnak caah Lairam ser tthan hna usih***

Lairam in Hringtu Nu Aw

Zan khua mawt i, tintling cungah,

Runuk na pa, he zau zawn ah

Thli lungkil in, kan hlam tawn e,

Dawt pahar hniang, hrin semmawng kha.

Hung kir hnga maw, tin lung ka nawl.

Nang liam ni cu, Lai lungrawn ah

Mitthli rual he, khua za ka cuan,

Nang len tawnnak, kan chum tual le,

Zalam tlang nih, rung hmun hna e,

Kei lungfahnak, zual ter hna maw.

Ka cung a zuang, thir zuamthiam aw,

Dawt pahar kha, phur ve maw e,

Tluang chin ah e, lan lai an ti

Kut zattial tlaih, um thiam ri lo,

Lungsak kho lo, tthen thai lai cu.

Ni thla ka rel, nang zun ngai in,

Ttuan zaang tlung lo, nang bau hnu cun,

An chim tilim, sia nu fa bang,

Tthen a fah cu, tuar har tuk ai,

Lung ngam tertu, um te hnga maw.

Ka zanmang ah, panh siarmar in,

Hung cuang ai kaw, hrin semmawng cu

Za in chan lang, ka ti zawn ah

An ka biak ttha, si ttung ri lo,

Kei lungfahnak, zual ter chin e.

Cung khuazing nu, zangfah kan nawl,

Dawt hrinhniang ca, thla za ka cam,

Rauthla in e, za cu tlai law,

Nang fadawt ttha, si ter hram ko.

Vanram nuam i, tawn lai nak ah.

Mother's Day ni ah kan nu le tthatnak lawngte ka ruat. Lairam in hringtu nu vialte hna, an fa le zun ngai in an tuar ding ning ka ruah ah ka lung a hno. An hraamnak aw ka theih teh a si ko rua. (Rev. C. Duh Kam, May 11, 2009, Mother's Day Thaizing)

Voi 63nak Lai Phunpi Ni lawmhnak caah thlacamnak he,

C Duh Kam

Chin Baptist Mission Church

Washington, DC