Pu Bawi Lian Mang hi, mi tam pi nih kan theih cia bang in, a luan cia mi kum 2,3 hrawng ah khan, Raleng Khenlawt timi min in, mi pakhat nih Rungcin E.groups mail ah fakngai in a zolangh a rak i tim bal. Cu ban tuk ca celngel cu dah ka ti i, siaherh ngai in, phone ka rak chawnh. A zei hathi hmanh a rak thak lo hlei ah duhsahnawn zeipawi lo ngai khin "ka dua meithal hmanh in pei kawl he kan ni kah cu, mah te hna tham tham hi cu an duh pauh khan ka ti ko hna seh" a rak ka ti. A tutan Vanttha_Chinland timi min in Laiforum ah a dang pakhat nih a vun ttuat rih zong ah hin a zei a puai i, a haa thi a thak lai lo ti a fiang ngai ko caah siaherh pi ding khin ka tuak lo. A nih hi mitampi he aa lo lo, a vun hi naa vun, sai vun ban tuk a si i, canvat le sa-fe pawl nih a thi kan dawp lai an ti zong ah, dawp awk a ttha lo mi phun khi a si.
Ka sia a rem deuh lo mi cu kan miphun hawi, kan dawt mi kan hawi le pahnih hna caah hin a si. An nu an pa nih min tthattha an pek ko hna lai va si kaw, an min te hmanh i chim ngam lo tein a thli te in mi min (Raleng Khenglawt le Vanttha_Chinram) an hman i, hi mithang chiatnak ca an ttial hi vun ruah piak hna tik ah siaherh lo awk an ttha lo. A fiang mi cu an ni nuam hrim hrim lai lo. Hawi fa vial kan miphun ca ee, kan ram ca ee tiah khu le phak in an ni ceih lio ah, an nih hi mi kong chia le zolangh nak tu a thli-thup in an rak ttial hi an kong vun ruah ah lung a nuam lo ngai. Kan miphun nih hiban tuk thil hi cu a um tinak hnga lo hrial le kham i zuam cio hna uh sih.
Pu Bawi Lian Mang a kong hi a thei mi zong kan um lai nain, tthate in a thei thlu lo mi zong kan um lai hlei ah, nihin kan miphun dirhmun le kantawn mi kong he aa pehtlai dih caah, zaapi sin ah ka rak ttial nak hi a si. 21 century (2000-2010) kan phanh hnu in, kan Chin Miphun chung ah Pu Bawi Lian Mang tluk in kan miphun caah thilttha a tuah tu le kan miphun a cuaisang tu ka hmu hna lo. Kan miphun nih nihin ni ah dawtawk le upat awk a tlak bik mi kan pa a si tiah ka ruah.
Kan Chinram ah rua an par ruang ah Zu an khar i, lo a ei dih caah pam a tlung. CHRO Director Pu Bawi Lian Mang hruainak le bawmh halnak thawng in UNDP nih US$ 1.4 million le World Food Program nih India lei in India Rupee 1.3 million an kan bawmh. Mahthluk a tam mi phaisa hi kan ram ah a rak lut bal lo. Cu lawng si loin, Vawlei cung pi theih in kan ram ah mangttam a tlung i, rawl a har mi caah "Food-aid Concert" tiah kan miphun awttha hna vawlei an cul. Rawl an bawmh hna lawng si lo in, kan Chin miphun a rakthei rih lo mi vawlei mi cheu khat nih an rak kan theih. Kawl pawl an hawi le hmai ah kan Chin miphun awttha pawl ( Sungtin, Hnianghniang le an hawi le hna) an hmai a hngal. Kawl nih kan miphun an kan hmuh ning aa dang. Kan Chin miphun chung ah Tiddim, Falam, Hakha, Mizo dawtnak le i theih thiamnak a karh. Hi thil vial te a kan thawk piak tu le a kan tawlrel piaktu a hram pi cu Pu Bawi Lian Mang a si. U le nau hna, kan Miphun tuanbia ah a um bal lo mi a tuah.
Pu Bawi Lian Mang hruainak in, CHRO tuah a rak si. CHRO nih kan Chinram le kan Chinmiphun cung ah kawl pawl le a dang miphun hna nih an tuah mi thil ttha lo vial te vawlei pi theih in a thanh. Kan Chinram chung ah mi pi an kan hremnak le kan Kharihfa biaknak kawl pawl nih hrawh an timhnak vial te cu a thaizing ah Geneva, New York, Washington DC le vawlei kip i, zung pipi UNO le Amnesty International pawl ah an rak theih. Hi tiin an theih ruang ah kawl pawl nih kan miphun cung an kut an thlak mi a din deuh. Vawlei pi nih an kan dawtnak le an kan siaherhnak a karh.
CHRO nih "Religious Persecution in Chinland" cauk le "Rhododendron" Journal a chuah ruang ah kan Chinram cung i, kan kharihfa biaknak kawl pawl nih hrawh an timhnak vawlei pi nih fiang tuk in a rak hmuh. Hi kan biaknak hrawk an timh mi hi, vawlei cung biaknak lei u pa pawl nih an theih tik ah an lau i, an sia kan herh ngaingai. Hi ruang ah Pu Bawi Lian Mang hi Christian Human Rights International, World Council of Churches, American cozah, Canada cozah le a dang dang bu pawl nih kan Chin miphun kan tawn mi kong chim awk ah an sawm i, Hong Kong, Geneva, Washington DC, Columbia,NC le a dang dang khua pawl ah a kal. CHRO website ah fiangngai in kan hmuh ban tuk in, hi pa rianttuannak hi rak hlah seh law nihin kan Chin miphun hi vawlei nih a tu an kan theih le an kan dawtban tuk hin an kan daw lai i, an kan ttan pi lai tiah ka zum hrim hrim lo.
Ka hnak-ruh kar ah a ka doh ngai mi thil belte cu, hi tluk in CHRO rianttuanak hi vawlei pi nih an theih, an sia aherh, biachim an sawm hna, phaisa an rianttuanak an bawmh hna lio ah hin, kan Chin kharihfa bu liangluang a tam pi ko nain, rak kan tlawng uh law bia i ruah tti tuah uh sih, rawl ei tti tuah uh sih kan ti rih hna lo. Miphun dang hmanh nih kan miphun a tuarnak ah an sia aherh i, CHRO an sawm hna, bia an ruah hna ah cun kan Chin kharihfa bu chin chin nih cun an mah nak in tha kan pek hna i, kan lawmh hna awk a si tiah ka ruah. Kan Pastor pawl le Kharihfa u pa pawl nih nan rak ruah cia mi pawl a si i, nan tuah rih lo bia a si sual ah cun ka ngai thiam uh.
Kan miphun nih kan rak ruat phak lo mi, thilttha le pathian thluachuah nihin ah kan tawn. Vawlei cung ram tthattha ah kan miphun kan phan. Sianginn tthattha ah kan fa le sianginn an kai. Inn tthattha kan cawk i, vaw lei cung ah a ttha bik motor Lexus le BMW kan duh pauh in kan mawngh. Kan Chinram ah phaisa kan kuat i, sianginn tthattha, siizung tthattha le inn ttha kan sak.
Kan Chinram chung phaisa kumkhat ah a lut mihi a tlawm lo. Kan ke in lo kanrak kal mi kha atu cu, a tu cu mortor cycle in kan kal cang ti a si. Khat te lei in ramttha a phan mi pawl, ttanrualttinak le bawmhnak thawng in CNF zong nikhat hnu ni khat a tthawng chin leng mang i, lawmh a um hringhran ko.
Hi bantuk thil siining vial te a hrampi aa thawknak hi Malaysiaram, Kuala Lumpur khua i UNHCR office in a si. Hi UHNCR office kan Miphun caah innka a va kingh hmasa tu le lam a va pemh hmasa tu zong hi Pu Bawi Lian Mang thiamthiam a si. Mah UNHCR office a va len hna lio ah,mah lio i CCF pastor a rak ttuan mi Rev. Za Thio nih a rak zulh. UNHCR office he an ni chawnh mi an bia a tluang i, thilttha a langh caah, mah zan ah cun a tlunnak hotel ah Chin Refugee Committee (CRC) khi a rak dirh. Mah lio UNHCR office a len hna lai ah, a ka bawm tu siseh tiah UNHCR office, Geneva lei fax a rak kuat mi hna le, Canadian Chief of Mission sin ah ca a rak ttial mi nihin tiang a um rih ko. Ka chim duh mi cu kan miphun minung 30,000 leng vawlei cung ramttha bik pawl i, kan phanh khawh ding ah tei a rial i, rei a rak thei hmasa bik tu hi Pu Bawi Lian Mang a rak si ko.
Miphun hawihna, Pu Bawi Lian Mang bantuk kan miphun nih kan ni ngeih hi kan van a ttha. Kan miphun kan tuarinnak vawlei theih in a thanh i, vawlei cung mipi bawmhnak phaisa tam pi le dawtnak, zawnruahnak a kan lak pi. Kan miphun vawlei cung ramttha pawl phanh khawh ding ah tei a rial nak, kan miphun hlasak thiam pawl vawlei cung cul ding ah a khua khan nak cu, vawlei can dongh tiang kan Chin miphun tuanbia ah a tang ko lai. A mah lawng si loin, a dawt mi a nupi Za Par le a fanu Bawichin Ttial he lunun ngandamnak an hmuh i, kan miphun caah a ttuan chinchin khawh nak lai kan miphun nih thla cam piak cio hna uh sih.
Miphun hawi zaa pi sin dawtnak he,
Daniel Sakhong
Indianapolis
Ka sia a rem deuh lo mi cu kan miphun hawi, kan dawt mi kan hawi le pahnih hna caah hin a si. An nu an pa nih min tthattha an pek ko hna lai va si kaw, an min te hmanh i chim ngam lo tein a thli te in mi min (Raleng Khenglawt le Vanttha_Chinram) an hman i, hi mithang chiatnak ca an ttial hi vun ruah piak hna tik ah siaherh lo awk an ttha lo. A fiang mi cu an ni nuam hrim hrim lai lo. Hawi fa vial kan miphun ca ee, kan ram ca ee tiah khu le phak in an ni ceih lio ah, an nih hi mi kong chia le zolangh nak tu a thli-thup in an rak ttial hi an kong vun ruah ah lung a nuam lo ngai. Kan miphun nih hiban tuk thil hi cu a um tinak hnga lo hrial le kham i zuam cio hna uh sih.
Pu Bawi Lian Mang a kong hi a thei mi zong kan um lai nain, tthate in a thei thlu lo mi zong kan um lai hlei ah, nihin kan miphun dirhmun le kantawn mi kong he aa pehtlai dih caah, zaapi sin ah ka rak ttial nak hi a si. 21 century (2000-2010) kan phanh hnu in, kan Chin Miphun chung ah Pu Bawi Lian Mang tluk in kan miphun caah thilttha a tuah tu le kan miphun a cuaisang tu ka hmu hna lo. Kan miphun nih nihin ni ah dawtawk le upat awk a tlak bik mi kan pa a si tiah ka ruah.
Kan Chinram ah rua an par ruang ah Zu an khar i, lo a ei dih caah pam a tlung. CHRO Director Pu Bawi Lian Mang hruainak le bawmh halnak thawng in UNDP nih US$ 1.4 million le World Food Program nih India lei in India Rupee 1.3 million an kan bawmh. Mahthluk a tam mi phaisa hi kan ram ah a rak lut bal lo. Cu lawng si loin, Vawlei cung pi theih in kan ram ah mangttam a tlung i, rawl a har mi caah "Food-aid Concert" tiah kan miphun awttha hna vawlei an cul. Rawl an bawmh hna lawng si lo in, kan Chin miphun a rakthei rih lo mi vawlei mi cheu khat nih an rak kan theih. Kawl pawl an hawi le hmai ah kan Chin miphun awttha pawl ( Sungtin, Hnianghniang le an hawi le hna) an hmai a hngal. Kawl nih kan miphun an kan hmuh ning aa dang. Kan Chin miphun chung ah Tiddim, Falam, Hakha, Mizo dawtnak le i theih thiamnak a karh. Hi thil vial te a kan thawk piak tu le a kan tawlrel piaktu a hram pi cu Pu Bawi Lian Mang a si. U le nau hna, kan Miphun tuanbia ah a um bal lo mi a tuah.
Pu Bawi Lian Mang hruainak in, CHRO tuah a rak si. CHRO nih kan Chinram le kan Chinmiphun cung ah kawl pawl le a dang miphun hna nih an tuah mi thil ttha lo vial te vawlei pi theih in a thanh. Kan Chinram chung ah mi pi an kan hremnak le kan Kharihfa biaknak kawl pawl nih hrawh an timhnak vial te cu a thaizing ah Geneva, New York, Washington DC le vawlei kip i, zung pipi UNO le Amnesty International pawl ah an rak theih. Hi tiin an theih ruang ah kawl pawl nih kan miphun cung an kut an thlak mi a din deuh. Vawlei pi nih an kan dawtnak le an kan siaherhnak a karh.
CHRO nih "Religious Persecution in Chinland" cauk le "Rhododendron" Journal a chuah ruang ah kan Chinram cung i, kan kharihfa biaknak kawl pawl nih hrawh an timhnak vawlei pi nih fiang tuk in a rak hmuh. Hi kan biaknak hrawk an timh mi hi, vawlei cung biaknak lei u pa pawl nih an theih tik ah an lau i, an sia kan herh ngaingai. Hi ruang ah Pu Bawi Lian Mang hi Christian Human Rights International, World Council of Churches, American cozah, Canada cozah le a dang dang bu pawl nih kan Chin miphun kan tawn mi kong chim awk ah an sawm i, Hong Kong, Geneva, Washington DC, Columbia,NC le a dang dang khua pawl ah a kal. CHRO website ah fiangngai in kan hmuh ban tuk in, hi pa rianttuannak hi rak hlah seh law nihin kan Chin miphun hi vawlei nih a tu an kan theih le an kan dawtban tuk hin an kan daw lai i, an kan ttan pi lai tiah ka zum hrim hrim lo.
Ka hnak-ruh kar ah a ka doh ngai mi thil belte cu, hi tluk in CHRO rianttuanak hi vawlei pi nih an theih, an sia aherh, biachim an sawm hna, phaisa an rianttuanak an bawmh hna lio ah hin, kan Chin kharihfa bu liangluang a tam pi ko nain, rak kan tlawng uh law bia i ruah tti tuah uh sih, rawl ei tti tuah uh sih kan ti rih hna lo. Miphun dang hmanh nih kan miphun a tuarnak ah an sia aherh i, CHRO an sawm hna, bia an ruah hna ah cun kan Chin kharihfa bu chin chin nih cun an mah nak in tha kan pek hna i, kan lawmh hna awk a si tiah ka ruah. Kan Pastor pawl le Kharihfa u pa pawl nih nan rak ruah cia mi pawl a si i, nan tuah rih lo bia a si sual ah cun ka ngai thiam uh.
Kan miphun nih kan rak ruat phak lo mi, thilttha le pathian thluachuah nihin ah kan tawn. Vawlei cung ram tthattha ah kan miphun kan phan. Sianginn tthattha ah kan fa le sianginn an kai. Inn tthattha kan cawk i, vaw lei cung ah a ttha bik motor Lexus le BMW kan duh pauh in kan mawngh. Kan Chinram ah phaisa kan kuat i, sianginn tthattha, siizung tthattha le inn ttha kan sak.
Kan Chinram chung phaisa kumkhat ah a lut mihi a tlawm lo. Kan ke in lo kanrak kal mi kha atu cu, a tu cu mortor cycle in kan kal cang ti a si. Khat te lei in ramttha a phan mi pawl, ttanrualttinak le bawmhnak thawng in CNF zong nikhat hnu ni khat a tthawng chin leng mang i, lawmh a um hringhran ko.
Hi bantuk thil siining vial te a hrampi aa thawknak hi Malaysiaram, Kuala Lumpur khua i UNHCR office in a si. Hi UHNCR office kan Miphun caah innka a va kingh hmasa tu le lam a va pemh hmasa tu zong hi Pu Bawi Lian Mang thiamthiam a si. Mah UNHCR office a va len hna lio ah,mah lio i CCF pastor a rak ttuan mi Rev. Za Thio nih a rak zulh. UNHCR office he an ni chawnh mi an bia a tluang i, thilttha a langh caah, mah zan ah cun a tlunnak hotel ah Chin Refugee Committee (CRC) khi a rak dirh. Mah lio UNHCR office a len hna lai ah, a ka bawm tu siseh tiah UNHCR office, Geneva lei fax a rak kuat mi hna le, Canadian Chief of Mission sin ah ca a rak ttial mi nihin tiang a um rih ko. Ka chim duh mi cu kan miphun minung 30,000 leng vawlei cung ramttha bik pawl i, kan phanh khawh ding ah tei a rial i, rei a rak thei hmasa bik tu hi Pu Bawi Lian Mang a rak si ko.
Miphun hawihna, Pu Bawi Lian Mang bantuk kan miphun nih kan ni ngeih hi kan van a ttha. Kan miphun kan tuarinnak vawlei theih in a thanh i, vawlei cung mipi bawmhnak phaisa tam pi le dawtnak, zawnruahnak a kan lak pi. Kan miphun vawlei cung ramttha pawl phanh khawh ding ah tei a rial nak, kan miphun hlasak thiam pawl vawlei cung cul ding ah a khua khan nak cu, vawlei can dongh tiang kan Chin miphun tuanbia ah a tang ko lai. A mah lawng si loin, a dawt mi a nupi Za Par le a fanu Bawichin Ttial he lunun ngandamnak an hmuh i, kan miphun caah a ttuan chinchin khawh nak lai kan miphun nih thla cam piak cio hna uh sih.
Miphun hawi zaa pi sin dawtnak he,
Daniel Sakhong
Indianapolis
No comments:
Post a Comment